Ayasofya'nın mimarisi: Karmaşık mozaikler ve yüksek sütunlar

İstanbul'un Ayasofya'sı bir mimari harikadır. İmparatorlukların şiddetli değişimleri, felaketler ve çok sayıda Renovasyon sayesinde ayakta kalan yapı, bugün tarihin bir kanıtı olarak canlıdır. Ayasofya'nın duvarlarından döşemelerine, kubbesinden minarelerine kadar her bir parçası büyüleyici hikâyeler anlatır. Hem Bizans hem de Osmanlı tasarım unsurlarından büyük ölçüde etkilenmiştir. İstanbul'a bir ziyaret planlıyorsanız, Ayasofya'nın mimarisine tanıklık etmek listenizin en başında yer almalıdır.

Ayasofya Camii Hakkında

Ayasofya'nın mimari öne çıkanları

Grand Dome of the Hagia Sophia

Grand Dome

Ayasofya'nın merkezi kubbesi en ikonik özelliğidir. Çapı 31 metre olan bu yapı, zamanının bir mühendislik harikasıydı. Devasa iskeleler ve yarı kubbelerle desteklenen geniş iç mekânın üzerinde zahmetsizce süzülüyor gibi görünmektedir.

Pendentives and Squinches of the Hagia Sophia
Arches and columns of the Hagia Sophia
Mosaics and decoration of the Hagia Sophia
Minarets and Ottoman additions in the Hagia Sophia

Ayasofya'nın mimari tarzı

Architectural style of the Hagia Sophia

Ayasofya genellikle Bizans mimarisinin bir örneği olarak tanımlanır, ancak tasarımı Roma, Yunan ve İslam mimari geleneklerinden unsurlar içerir.

  • Bizans etkisi: Ayasofya'nın devasa merkezi kubbesi iç mekanda bir ihtişam ve ferahlık hissi yaratır. Kare bir tabandan dairesel bir kubbeye geçişi sağlayan pandantifler ve kubbeyi desteklemek için şişkinliklerin kullanılması Bizans mimarisinin bir başka özelliğidir.
  • Roma mirası: Ayasofya'nın mimarları Trallesli Anthemius ve Miletli Isidore, hem anıtsal hem de işlevsel bir yapı oluşturmak için Roma mühendislik teknikleri hakkındaki bilgilerinden yararlanmışlardır. Ayasofya'nın içi kemerler, sütunlar ve tonozlarla doludur.
  • Yunan estetiği: Mimarlar, Klasik Yunan mimarisini anımsatan kiliseden camiye dönüşen yapıyı süslemek için mermer ve diğer değerli taş ve metalleri kullanmışlardır. Ayrıca, Ayasofya'nın tasarımındaki oranlar ve simetri uyum ve dengeyi vurgulamaktadır.
  • İslami etki: 1453'teki Osmanlı fethinden sonra camiye minareler, mihrap (dua nişi) ve minber (kürsü) eklenmiştir. Bu özellikler Ayasofya'nın Müslümanlar için bir ibadet yeri olarak önemini öne çıkarıyor.
Ayasofya'nın tarihi hakkında daha fazla bilgi

Ayasofya'yı kim tasarladı?

Ceiling of Hagia Sophia

Trallesli Anthemius

Anthemius, Küçük Asya'da bir şehir olan Tralles'te doğmuş ve Ayasofya'nın devasa kubbesinin inşasını mümkün kılan yenilikçi mimari çözümlerin tasarlanmasında kilit rol oynamıştır. Geometri ve mekanik konusundaki anlayışı, inşaatçıların teknik zorlukların üstesinden gelmelerine ve heybetli kubbeyi desteklemek için bir dizi kemer ve yarım kubbe oluşturmalarına yardımcı oldu.

Hagia Sophia interior with private guide explaining historical mosaics, Istanbul, Turkey.

Miletoslu Isidore

Milet şehrinden gelen Isidore, yetenekli bir mimar ve matematikçiydi. Anthemius ile yakın işbirliği içinde çalışmış ve Ayasofya'nın kendine özgü kubbesi ve yenilikçi yapısal özellikleri de dahil olmak üzere genel mimari planını kavramsallaştırmıştır. Isidore'un detaylara gösterdiği titizlik ve mimari estetik anlayışı, Ayasofya'nın Bizans mimarisinin bir başyapıtı haline gelmesine yardımcı olmuştur.

Ayasofya'nın Yapısı

Structure of Hagia Sophia

Ayasofya, çeşitli medeniyetlere ve dönemlere ait mimari unsurların eşsiz bir karışımını sergileyerek hem görkemli hem de uyumlu bir yapı ortaya çıkarmıştır.

  • Kubbe ve merkezi alan: Ayasofya'nın kalbinde, iç mekana hakim olan devasa merkezi kubbesi yer almaktadır. Çapı 31 metre olan kubbe, binanın üzerinde yüzüyormuş gibi görünmekte ve bir dizi pandantif ve çömelme ile desteklenmektedir.
  • Sütunlar ve kemerler: Caminin içindeki, çoğu antik Roma yapılarından kurtarılmış olan sütunlar yapının ağırlığını taşımaktadır. Hem dairesel hem de sivri kemerler ek yapısal destek sağlamakta ve binanın genel estetik çekiciliğine katkıda bulunmaktadır.
  • Payandalar ve iskeleler: Merkezi kubbenin muazzam ağırlığını desteklemek için binanın tasarımına bir payanda ve ayak sistemi dahil edilmiştir. Bu devasa yapılar kubbenin yükünü aşağıya doğru aktarmaya yardımcı olur ve duvarların gerilim altında burkulmasını önler.
  • Dış cephe: Dış cephe, duvarları noktalayan pencere sıraları ve kemerli açıklıklarla sade ama zarif bir tasarıma sahiptir. Yapı, 15. yüzyılda camiye dönüştürüldükten sonra minareler eklenmiştir.
  • Dekoratif unsurlar: Caminin iç kısmında karmaşık mozaikler, mermer paneller ve oyma kabartmalar bulunmaktadır. Dini sahne ve figürlerin tasvir edildiği mozaikler, iç mekânın ruhani atmosferine katkıda bulunmaktadır.

Ayasofya'nın yapım aşamaları

Trallesli Anthemius ve Miletoslu Isidore adlı mimarlar tarafından yönetilen Ayasofya'nın inşa süreci MS 532'den 537'ye kadar yaklaşık 6 yıl sürmüştür.

Planlama ve tasarım:

İnşaat başlamadan önce Bizans İmparatoru I. Justinianus, Trallesli Anthemius ve Miletoslu Isidore'u ihtişam ve görkem açısından diğerlerini geride bırakacak bir Katedral tasarlamaları için görevlendirdi. Mimarlar, yarım kubbeler, sütunlar ve kemerlerle desteklenen geniş bir merkezi kubbeye sahip olacak bir yapı tasarlamak için matematik ve Mühendislik alanındaki uzmanlıklarından yararlandılar.

Saha hazırlığı:

Tasarım tamamlandıktan sonra, inşaatçılar Ayasofya'yı inşa etmek için Konstantinopolis'te bir yer seçtiler. Taş, tuğla ve mermer de dahil olmak üzere büyük miktarlarda inşaat malzemesi toplandı ve inşaata hazırlık için sahaya ulaştırıldı.

Vakıf:

Temelin inşası, Ayasofya'daki fiziksel inşaatın başlangıcına işaret ediyordu. Binanın muazzam ağırlığı ve sağlamlık ihtiyacı göz önüne alındığında, mimarlar caminin temelinde taş ve betonun bir arada kullanılmasını sağlamışlardır.

Duvarlar ve yapısal elemanlar:

Temelin atılmasıyla birlikte işçiler Ayasofya'nın duvarlarını ve yapısal unsurlarını inşa etmeye başladılar. Bu, merkezi kubbenin ağırlığını desteklemek için devasa ayakların, kemerlerin ve payandaların dikilmesini içeriyordu. Yetenekli ustalar, taş ve mermer blokları kesmek, şekillendirmek ve mimarların şartnamelerine göre bir araya getirmek için yorulmadan çalıştılar.

İç dekorasyon:

Ayasofya'nın yapısal unsurları yerine yerleştirildikten sonra, karmaşık mozaikler oluşturmak ve duvarları ve tavanları dekoratif unsurlarla süslemek için yetenekli zanaatkârlar istihdam edildi. Ayasofya'nın içi altın varaklar, mermer sütunlar ve dini sahne ve figürlerin tasvir edildiği renkli mozaiklerle süslenmiştir.

Tamamlama ve kutsama:

Ayasofya, 6 yıl süren yorulmak bilmez çabaların ardından MS 537 yılında tamamlanmıştır. İmparator I. Justinianus tarafından imparatorluğun dört bir yanından gelen dini liderlerin katıldığı gösterişli bir törenle katedral olarak kutsanmıştır.

Genel olarak, Ayasofya'nın inşası titiz bir planlama, yetenekli zanaatkârlar ve yenilikçi Mühendislik teknikleri gerektiren anıtsal bir girişimdi. Tamamlanması Bizans mimarisinin en büyük başarısı olmuştur.

Ayasofya'nın içinde

Ayasofya'nın içinde ne görmeli?

Eğer bir ziyaret planlıyorsanız, işte Ayasofya'nın odaklanmanız gereken önemli mimari noktaları.

hagia sophia architecture

Minareler

Minareler orijinal Bizans kilisesinin bir parçası değil, Osmanlı eklentisidir. Güneydoğu minaresi kırmızı tuğladan inşa edilmiştir ve Mehmed ya da halefi Beyazıd II dönemine tarihlendirilebilir. Diğer üçü beyaz kireçtaşı ve kumtaşından inşa edilmiş olup, bunlardan kuzeydoğudaki ince sütunu Bayezid II, batıdaki birbirinin aynı iki büyük minareyi ise Selim II dikmiştir.

hagia sophia dome

Kubbe

İkonik Ayasofya kubbesinin uzaktan hemen fark edilebilir. Yaklaşık 31 metrelik bir çapa sahiptir. Kubbeyi dört adet küresel üçgen pandantif taşımaktadır. Pandantifler, kubbenin kare tabanının köşeleridir ve kubbeyi desteklemek için yukarı doğru kıvrılır, kubbenin yanal kuvvetlerini kısıtlar ve ağırlığının aşağı doğru akmasına izin verir. Kubbe, onarımlar nedeniyle biraz eliptik bırakılmıştır.

Ayasofya kubbesinin özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinin

hagia sophia architecture

Mozaikler

Ayasofya'nın kubbesinin iç kısmında, imparatorluk kapısında, güneybatı kapısında ve kuzey tympanumunda mozaikler bulunmaktadır. Ancak bunların en önemlisi apsisteki mozaiklerdir. İsa'nın annesi Meryem, Mesih Çocuk'u taşırken ve mücevherli thokos sırtı açık bir tahtta otururken, doğu ucundaki apsisin üzerindeki yarım kubbede görüntülenmiştir. Mozaiğin ne zaman yerleştirildiği bilinmemektedir.

Ayasofya'nın mimarisi hakkında sıkça sorulan sorular

Ayasofya'nın mimari tarzı nedir?

Ayasofya'nın mimari tarzı Bizans, Roma, Yunan ve İslam etkilerinin bir karışımıdır. Pandantifler ve payandalarla desteklenen büyük bir merkezi kubbeye, karmaşık mozaiklere ve mermer sütunlara sahiptir. Camiye dönüştürüldükten sonra, Osmanlılar duvarlarına minareler ve İslami hatlar eklemişlerdir.

Ayasofya'yı kim tasarladı?

Ayasofya, Tralles'li Anthemius ve Milet'li Isidore adlı iki mimar tarafından tasarlanmıştır. İmparator I. Justinianus onları, ihtişamı ve görkemiyle diğerlerini geride bırakacak bir Katedral inşa etmeleri için görevlendirmişti. MS 537 yılında tamamlanmasının ardından Ayasofya, uzun yıllar boyunca İstanbul'un en yüksek katedrali olmuştur.

Ayasofya ne zaman inşa edildi?

Ayasofya'nın inşasına MS 532 yılında başlanmış ve MS 537 yılında tamamlanmıştır. Bu mimari harikanın inşası yaklaşık altı yıl sürmüştür. Ayasofya, tamamlanmasının ardından İmparator I. Justinianus tarafından bir katedral olarak kutsanmıştır.

Ayasofya'nın içinde ne var?

Ayasofya'nın içi karmaşık mozaiklere, mermer sütunlara ve dekoratif unsurlara sahiptir. En öne çıkan özelliklerinden bazıları devasa merkezi kubbe, güzel Bizans mozaikleri, mihrap (dua nişi) ve minber (kürsü) ve İslami dönemden kalma karmaşık hat yazılarıdır.

Ayasofya'nın dış cephesinde ne var?

Ayasofya'nın dış cephesi, cami olarak kullanıldığı dönemde eklenen pencere sıraları, kemerli açıklıklar ve minarelerle sade ama zarif bir tasarıma sahiptir. Başlangıçta mermer kaplı olan dış duvarlar yüzyıllar boyunca çeşitli değişikliklere uğramıştır.

Daha fazla içerik

hagia sophia mosque

Ayasofya Camii

hagia sophia church

Ayasofya Kilisesi

hagia sophia museum

Ayasofya Müzesi

Hagia Sophia Tickets
Kodu tarayın
Headout uygulamasını indirin
Ödeme Yöntemleri
VISA
MASTERCARD
AMEX
PAYPAL
MAESTROCARD
APPLEPAY
GPAY
DISCOVER
DINERS
IDEAL
AFFIRM
Headout, bu turistik mekanın yetkili ve güvenilir bir ortağıdır ve ziyaretçilerine bu mekanın keyfini çıkarmaları için özel deneyimler sunmaktadır. Bu web sitesi, ziyaret alanının web sitesi değildir.